سلامان و ابسال

سامسون و دلیلهخوب یادم هست هشت ساله بودم که برادرم آقا جعفر درتهران مرا برای دیدن فیلم«سامسون و دلیله» بُرد. این دومین باربود که سینما می‌رفتم. تقریبا همه‌ی داستان و صحنه‌های فیلم در ذهنم نقش بست و تا امروز همچنان درخاطرم مانده‌است. تازگی‌ها دوباره این فیلم را دیدم و ماجرای فیلم مرا به هشت سالگی‌ام بُرد. یادم افتاد که چندی پیش، یکی از تفسیرهای مربوط به قرآن کریم را خوانده‌بودم که مفسرین درضمن تفسیر سوره«قَدر» به مناسبتِ داستان سامسون و دلیله با این سوره اشاره کرده بودند. چون ندیده‌ام تاکنون کسی به این موضوع اشاره کرده باشد، دیدم با ادبیات تطبیقی هم بی مناسبت نیست. پس نخست خلاصه‌ی داستان سامسون و دلیله را از تورات نقل می‌کنم و سپس از کتاب تفسیر«سورآبادی» به نقل همین داستان می‌پردازم. امید که سودمند و جذاب بنماید.(احمدعزتی پرور) اصل داستان در«تورات» کتاب«داوران» بخش‌های سیزده تا شانزده آمده‌است: قومِ اسرائیل، باردیگر نسبت به خداوند گناه ‌ورزیدند. بنابراین، خداوند ایشان را  مدت چهل سال به دست فلسطینی‌ها گرفتار نمود. روزی فرشته‌ی خداوند برهمسر«مانوح» از قبیله‌ی «دان» که درشهر«صرعه» زندگی می‌کرد، ظاهرشد. این‌زن، نازا بود و فرزندی نداشت؛ اما فرشته به اوگفت: ـ هرچند تا بحال نازا بوده‌ای، ولی بزودی حامله شده، پسری خواهی زایید. مواظب باش شراب و مُسکرات ننوشی و چیزِ حرام و ناپاک نخوری. موی سلامان و ابسال...

سَلامان و اَبسال   درباره‌ی داستان سلامان و ابسال، تحقیق ها و بررسی های بسیاری انجام گرفته‌است. اما بسیاری ازآن ها اکنون در دسترس جوانان و دوستداران شعرهای فلسفی نیستند و یا نثرکتاب ها و پژوهش ها به قدری سنگین و عالمانه است که برای جوانان امروزی چندان خوشایندنیست. با اینهمه، حیف بود که برخی علاقمندان از محتوای این کتاب زیبا و شریف بی بهره بمانند. پس با احترام به همه‌ی پیشکسوتان دانشور و بهره‌مندی از نتیجه‌ی تحقیق‌هایشان، چکیده‌ای ازآن ها را همراه با دریافت‌های شخصی‌خود تقدیم به دوستداران ادب فارسی می‌کنم. امید که سودمند یا سرگرم کننده باشد. سَلامان و اَبسال یکی ازهفت مثنوی (هفت اورنگ) نوارالدین عبدالرحمن جامی، شاعرقرن نهم(درگذشته به سال:898قمری) است. این مثنوی که هزاروصدوسی‌و‌دو بیت دارد، برهمان وزن مثنوی مولوی(فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلُن= رَمَل مُسدّس محذوف) سروده شده و چنین آغازمی‌شود: ای به یادت تازه، جانِ عاشقان       زآبِ لطفت تر، زبانِ عاشقان ازتو بر عالَم فُتاده سایه‌ای             خوبرویان را شده سرمایه‌ای عاشقان، افتاده‌ی آن سایه‌اند           مانده در سودا ازآن سرمایه‌اند بیت‌هایی که نقل می شود ازاین کتاب است: حَی بن یَقظان و سلامان و ابسال، به کوشش: دکترضیاء‌الدین سجادی، انتشارات سروش، چاپ اول1374 پیش ازآن که وارد اصل داستان بشویم، می‌گوییم که این مثنوی کوتاه ازچندجهت ارزش سلامان و ابسال...